III. SYMBOLE WŁADZY BISKUPA NAD ZIEMIĄ KOŁOBRZESKĄ

W roku 1277, w wyniku zbycia przez księcia pomorskiego Barnima I, należącej do niego części ziemi kołobrzeskiej, na rzecz biskupa kamieńskiego, jedynym prawowitym właścicielem miasta stało się biskupstwo. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w redukcji wyobrażeń napieczętnych. Od tego momentu środki uwierzytelniające pisma miejskie, używały tylko symboli biskupich. Dokumenty sporządzane w kancelariach miejskich były odtąd sygnowane napieczętnym znakiem heraldycznym, mówiącym o własności kościelnej. Symbolikę tę widać w lustrze piętnastowiecznego typariusza. Przedstawia on bowiem insygnia biskupie: dwa skrzyżowane pastorały (baculus pastoralis), o pięknie zdobionych kurwaturach (krzywiznach) oraz infułę biskupią (infula) o rozwiniętych ku dołowi wstęgach (vittae). Dołem, sfalowaną wodę, nawiązującą do morza bałtyckiego lub nurtu rzeki Parsęty, nad brzegami których posiadał dominium biskup z Kamienia. Treść legendy otokowej rozpoczyna się od znaku gotyckiego krzyża i brzmi ?SECRETUM COLBERGENLIUM? ? sekretna kołobrzeska.

fot. Marek Augustyniak

Tłok pieczętny charakteryzuje się tym iż zarówno napisy, jak i symbole graficzne na nim zawarte, grawerowane zostały wgłębnie i opracowane na wszystkich swych poziomach, łącznie z tłem. Miało to ścisły związek z materiałem, w którym go odciskano aby stworzyć pieczęć. Był nim specjalnie przyprawiony wosk pszczeli (cera sygnatoria). Tłok ów, o średnicy 33 mm, wykonany został ze srebra i przymocowany do, wykonanego ze stopu miedzi, zaczepu. Posiada on wycięcie w formie tzw. ?jaskółczego ogona?, Celem wpasowania takiego zaczepu była zapewne możliwość wymiany zużytego tłoka, przy jednoczesnym zachowaniu uchwytu. Pieczęcie wytwarzane za pomocą tego typariusza, były przed wiekami pełnowartościowymi środkami dowodowymi w urzędowaniu kołobrzeskiej kancelarii.

fot. Marek Augustyniak

Widniejące na pierwszych pieczęciach miejskich, symbole władzy biskupiej, ujrzeć można również na brakteatach i denarach bitych w kołobrzeskich mennicach. Spod stempli kołobrzeskich mincerzy wychodziły denary, brakteaty i szelągi w różnych typoszeregach. Początkowo, od roku 1425, miasto dzierżawiło mennicę od biskupstwa kamieńskiego, aby w 1429 wykupić ją, bądź w inny sposób przejąć na własność. Tym sposobem, od lat siedemdziesiątych XIII wieku, infuła biskupia i dwa skrzyżowane pastorały, towarzyszą nam w heraldyce miejskiej do dnia dzisiejszego.

fot. EM

Robert Maziarz